Dòng chảy
Dòng suối này bắt nguồn từ má»™t khe núi Ä‘á trên đỉnh má»™t ngon núi. Ban đầu, nó chỉ là má»™t con lạch nhá» bé. Nó không chảy quá nhanh, nhÆ°ng cÅ©ng chẳng bao giá» chịu đứng yên. Nó hoạt bát, hồn nhiên và trong sáng. Nó reo vui và cứ thể chảy, để cho Mẹ Äất dìu dắt từng bÆ°á»›c.
Rồi nó lá»›n dần và trở thành má»™t dóng suối. Dòng chảy của nó bắt đầu nhanh hÆ¡n. Nó không còn chịu Ä‘i theo sá»± chỉ dẫn của Mẹ Äất để Ä‘i vào những nÆ¡i dá»… dàng hÆ¡n, mà cứ thế nông nổi lao đầu vào những nÆ¡i thác ghá»nh hiểm trở. NhÆ°ng nó vẫn cứ mạo hiểm, vẫn liá»u lÄ©nh lao tá»›i những con Ä‘Æ°á»ng gáºp ghá»nh sá»i Ä‘á và những bá» vá»±c sâu thăm thẳm. Nó băng qua những vách Ä‘á và lao xuống những sÆ°á»n núi nhanh nhÆ° má»™t mÅ©i tên. Dòng nÆ°á»›c cuồn cuá»™n chảy xiết nhÆ° con rồng Ä‘ang uốn lượn, sủi bá»t trắng xóa.
Và khi nó Ä‘ã xuống núi rồi, nó bá»—ng trở nên dá»… chịu hÆ¡n. Nó gặp má»™t cánh rừng. Dòng suối muốn thá» sức mình, và nó chạy. Nó chạy Ä‘ua vá»›i bầy chim, vá»›i muông thú. Nào xem ai nhanh hÆ¡n ai ! Cuá»™c Ä‘ua cứ tiếp diá»…n cho đến khi nó Ä‘ã ra khá»i bìa rừng, bầy chim cÅ©ng bay mất và muông thú cÅ©ng Ä‘i rồi. Chỉ còn lại mình nó, dòng suối lại tiếp tục Ä‘i.
Äến má»™t bản gần Ä‘ó, nó lÆ°u lại má»™t thá»i gian. Bây giá», nó lại trở thành má»™t dòng suối cần mẫn. Nó ra sức cung cấp nÆ°á»›c cho ngÆ°á»i dân nÆ¡i ấy. Nó làm cho cái cá»n nÆ°á»›c luôn quay Ä‘á»u Ä‘á»u; nó cho nÆ°á»›c đến những nÆ°Æ¡ng rẫy và nuôi lá»›n những cây lúa, cây ngô. Rồi nó bắt đầu làm bạn vá»›i những loài cá nhá», và lại cho chúng cÆ° ngụ trong lòng mình. Dòng suối chợt cảm thấy mình tháºt có ích. Nó bá»—ng trở nên gắn bó vá»›i dân bản, vá»›i cả những loài váºt.
NhÆ°ng nó vẫn khao khát được tiếp tục cuá»™c hành trình của mình. Nó chia tay bản miá»n núi, và bắt đầu Ä‘i vá» dÆ°á»›i xuôi. Những con cá trung thành xin được Ä‘i theo nó, và nó chấp thuáºn.
Cuối cùng nó cÅ©ng tá»›i đồng bằng. Và giá» Ä‘ây, nó không còn là má»™t dòng suối nhá» nữa, mà là má»™t con sông lá»›n đầy ắp nÆ°á»›c. Thấy phong cảnh nÆ¡i Ä‘ây đẹp và thanh bình, nó quyết định sẽ ở lại nÆ¡i Ä‘ây. Dòng suối – giá» Ä‘ã là sông – lại tiếp tục công việc của mình. Nó lại giúp ngÆ°á»i dân nÆ¡i Ä‘ây lo việc đồng áng, và lại dâng cả thân mình cho há». Nó trở nên hiá»n hòa và yên lặng, chứ không còn nông nổi nhÆ° trÆ°á»›c nữa. Nó cÅ©ng không còn báºn tâm vào những thú vui mà trÆ°á»›c Ä‘ây nó từng Ä‘am mê nữa, mà chỉ ngày Ä‘êm miệt mài vá»›i công việc và bổn pháºn của mình là giúp đỡ những ngÆ°á»i dân nÆ¡i Ä‘ây.
Nó cÅ©ng được gặp nhiá»u con sông khác. Chúng làm quen vá»›i nhau, trở thành bạn của nhau, rồi thá» nguyện sẽ sống chết có nhau.
Má»—i dòng sông lại mang trong mình má»™t câu chuyện khác. Có dòng cÅ©ng nhÆ° nó, được sinh ra từ khe núi. Có dòng lại từ táºn phÆ°Æ¡ng xa đến. Có dòng sông thì sinh ra từ má»™t tráºn mÆ°a. Có dòng sông kể lại rằng nó Ä‘ã gá»i lại má»™t phần tấm thân mình trên miá»n ngược, má»™t con suối hay hồ nÆ°á»›c Ä‘á»ng lại ở Ä‘âu Ä‘ó, hay má»™t con sông khác chảy lên ngược...
Sau nhiá»u năm cống hiến thân mình cho đồng ruá»™ng và làng quê, con sông bắt đầu thấy mình nhÆ° Ä‘ang ngày má»™t trở nên cháºm chạp, không còn hăng say và tràn đầy sức sống nhÆ° trÆ°á»›c nữa. Những Ä‘àn cá mà bao năm nó nuôi dưỡng giá» Ä‘ây cÅ©ng Ä‘ã lá»›n và sinh ra nhiá»u Ä‘àn cá má»›i. Tấm thân của nó không còn đủ để cho chúng cÆ° ngụ nữa. Sá»›m muá»™n gì chúng cÅ©ng phải tìm nÆ¡i khác để. Nó bịn rịn chia tay vá»›i làng xóm, đồng quê. CÅ©ng Ä‘ã đến lúc Ä‘á» nó phải Ä‘i đến cái Ä‘ích mà con sông nào cÅ©ng phải tá»›i rồi – Ä‘ó là cá»a biá»n.
Nó lại tiếp tục Ä‘i. Äến má»™t làng chài, nó xin dừng chân lại má»™t vài ngày, rồi lại tiếp tục Ä‘i. Má»™t phần của Ä‘àn cá Ä‘ã ở lại Ä‘ây, nhÆ°ng má»™t phần vẫn tiếp tục theo nó. NgÆ°á»i ta bảo chỉ con má»™t hai ngày nữa thôi là đến cá»a biển rồi. Thế là nó lại tiếp tục Ä‘i. Và rồi, cuối cùng con sông cÅ©ng đến cái Ä‘ích mà nó cần tìm. Biển cả Ä‘ang mở rá»™ng trÆ°á»›c mắt nó nhÆ° Ä‘ang vẫy chào. Má»™t màu xanh bát ngát Ä‘ang trải ra trÆ°á»›c mặt. Äàn cá Ä‘ang reo vui.
NhÆ°ng, bất giác, con sông nhÆ° ngừng chảy. Nó ngoảnh đầu nhìn lại. Hành trình của nó Ä‘ã qua biết bao nhiêu sóng gió, thác ghá»nh; nó Ä‘ã cống hiến biết bao nhiên cho Ä‘á»i này mà không bao giá» có lá»i than phiá»n, và cÅ©ng chẳng Ä‘òi há»i gì. Cả Ä‘á»i nó, nó liá»u lÄ©nh lao đầu vào những mạo hiểm, hoặc cắm cúi vào công việc. Nó chợt thấy tiếc nuối má»™t cách cay đắng. Nó không tiếc vì Ä‘ã giúp ích cho ngÆ°á»i mà không bao giá» Ä‘òi há»i. Mà nó tiếc là vì suốt cả cuá»™c đởi, trên má»i chặng Ä‘Æ°á»ng nó Ä‘i qua, nó không bao giỠđể ý xung quanh mà cứ cắm đầu mà Ä‘i phía trÆ°á»›c. Giá» Ä‘ây nhìn lại, nó tá»± há»i mình Ä‘ã Ä‘i qua Ä‘âu và Ä‘ã bá» lỡ những gì. Chao ôi ! Giá nhÆ° nó Ä‘ã dành má»™t giây phút – má»™t giây phút nhá» thôi – để táºn hưởng cái vẻ đẹp của cuá»™c sống này, cái sá»± giàu sang phú quý của thiên nhiên, thì bây giá» sẽ không có gì để nuối tiếc. NhÆ°ng má»i sá»± Ä‘ã lỡ rồi, nó không còn quay lại được nữa. Và rồi con sông lầm lÅ©i Ä‘i tiếp, cho đến khi nó Ä‘ã nháºp vào vá»›i biển cả bao la, để lại đằng sau những ná»—i nuối tiếc và ngáºm ngùi.
Rất nhiá»u con sông khác cÅ©ng đổ ra biển. Có con sông thì hòa mình vào vá»›i biển khÆ¡i không má»™t sá»± hối háºn, nuối tiếc. Có con sông thì vui mừng vì được thoát khá»i những khổ cá»±c mà mình sẽ phải trải qua. Có con sông khi đến vá»›i biển cả thì cÅ©ng mang theo biết bao nhiêu tá»™i lá»—i mình Ä‘ã gây ra và sá»± sám hối, mong được sóng biển cuốn sạch những thứ dÆ¡ bẩn làm nhÆ¡ nhuốc tâm thân mình Ä‘i để được má»™t lần nữa thanh thản trÆ°á»›c khi hòa mình vào dòng nÆ°á»›c mặn.
Cuối cùng thì cÅ©ng thế thôi, sông nào cÅ©ng phải đổ ra biá»n cả, và sông nào cÅ©ng bắt đầu chỉ là má»™t con nÆ°á»›c nhá», dù cho có ở Ä‘âu và truyá»n thuyết có thêu dệt nên nhÆ° thế nào, thì cÅ©ng chỉ là má»™t con nÆ°á»›c nhá» bé, tầm thÆ°á»ng và trong sạch. NhÆ°ng cuá»™c hành trình của má»—i con sông thì không bao giá» giống nhau. Có con sông thì đầy thác ghá»nh hiểm trở. Có con sông thì uốn khúc, gáºp ghá»nh. Có con sông thì hiá»n hòa, lặng lẽ. Có sông lá»›n, sông nhá», sông đục, sông trong. Dòng chảy của má»—i con sông Ä‘á»u mang má»™t hình thù khác nhau, và Ä‘á»u phụ thuá»™c vào con nÆ°á»›c nhá» kia và con Ä‘Æ°á»ng mà nó chá»n.
Äá»i ngÆ°á»i cÅ©ng nhÆ° dòng chảy kia váºy, không ai giống ai. Dòng chảy Ä‘ó sẽ có hình dạng nhÆ° thế nào, là ở má»—i ngÆ°á»i. Äôi khi, cuá»™c Ä‘á»i cứ cuốn con ngÆ°á»i ta Ä‘i, nhiá»u ngÆ°á»i chỉ mải miết tìm kiếm cái Ä‘ích mà quên Ä‘i những cảnh đẹp trên Ä‘Æ°á»ng. NhÆ°ng ta có quyá»n chá»n cách sống, mau mau vÆ°Æ¡n dòng vá» Ä‘ích hoặc từ từ mà Ä‘i, mà cảm nháºn má»i thứ xung quanh. Âu sầu, vui sÆ°á»›ng là do mình. Số pháºn ta là do ta định Ä‘oạt.
Hà Ná»™i, 9/4/2015
Lê Hồng Hòa An
Comments must contain at least 3 words